Zerdüşt: İran’da tevhid (tek İlâh) inancını yayan kimsedir.
Tevhid inanç sistemi getirdiği için kimilerince peygamber olarak kabul edilen Zerdüşt’ün hayatıyla îlgili bilgiler daha çok efsanelere dayanır.
Zerdüştçülerin inanışına göre Zerdüşt. Büyük İskender’den 258 yıl önce ortaya çıkmıştır. Büyük İskender. Ahameniş hanedanının (M.ö. 559-330) merkezi Parsa’yı (Persepolis) M.ö. 330′da ele geçirdiğine göre Zerdüşt, Harezm’in kralı olduğu sanılan Vistaspa’ya inançlarını M.ö. 588′de kabul ettirmiş olmalıdır. O sırada 40 yaşında olduğu inancı doğru kabul edilirse, doğum tarihinin M.ö. 628 olması gerekir. Spitamalar adıyla bilinen soylu bir aileye mensub olan Zerdüşt, “Bilge Ma’bûd Ahura Mazda’dan vahiy aldığını” öne sürerek eski Iran dinini yeniden biçimlendirmeye çalıştı, inanç sisteminin temelini tapınılacak tek ilâhin yüce Ahura Mazda oluşturur.
Ahura Mazda, göklerin ve yerin, diğer bir deyişle maddî ve manevî dünyaların yaratıcısıdır. Birbirini izleyen karanlıkla aydınlığın kaynağı, evrensel adaletin yaratıcısı, doğanın merkezi, ahlakî düzeninin kurucusu ve tüm dünyaların yargıcıdır. Ahura Mazda, başlıca altı niteliğe sahiptir. Bunlar doğruluk ya da kusursuz düşen (aşa vahishta), iyi akıl (vohu monah), iyiliksever bağlılık (spenta armaiti), yararlı egemenlik {kshathra vairya), bütünlük ya da kusursuzluk (haurvatat) ve ölümsüzlüktür (ameratat). Zerdüşçülük’ün kutsal kitabı, hikmet ve bilgi anlamına gelen Avesta’dır.
Osmanlı âlimlerinden Abdurrahman Bistâmi “Fevâyih-i Miskiyye” kitabında şöyle buyurmaktadır:
“Zerdüştî Farisi için, bazıları peygamberdir, bazıları velidir dediler. Ateşe tapanların ilki odur. Zira o ateşin kendisini nur sandı. Bazıları da İblisin ateşin içine girip oradan kendisine seslendiğini o da bunu vahiy sanarak, halkı ateşe tapmaya davet etti. dediler.
Bazıları Zerdüşt, Uzeyr Aleyhisselâm’ın talebelerindendi. Zerdüşt, Ermiya Aleyhisselâm’ın talebelerindendi. Musa Aleyhisselâmın zamanında yaşadı… Bu konularda çok değişik rivayetler var… Her şeyin doğrusunu bilen Allahü Teâlâ hazretleridir. Bu konuda daha geniş bilgi için bakınız: “ Mir’ât-i Kâinat, c. 1, s. 363“.
Mecûsîlerin peygamberi Zerdüşt kişinin anne ve kendi öz kızını nikahlamanın helal olduğunu söylemiştir. Ama Müslümanların çoğu, Zerdüşt’ün peygamber değil de de yalancı bir kişi olduğunda ittifak ettiler. Zerdüşt bunları nikahlamanın caiz ve helal olduğunu söylemişti.
Kız kardeşleri nikahlamak ise, Âdem Aleyhisselâm’ın zamanında mübâh olduğu nakledildi. Âdem Aleyhisselâm’ın zamanında kız kardeşlerle evlenmenin mübâh olması zaruretten dolayı idi… Çünkü onlardan başka insan yoktu.
Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi, Rûhu’l-Beyan Tefsiri: 4/668-670.
