Şam’da İbn-i Teymiyye’nin yetiştirdiği din adamlarından. İsmi Muhammed b. Ebi Bekr olup, künyesi Ebu Abdullah, lakabı ise Şemseddin’dir. Şam’da Cevziyye medresesi Kayyımın oğlu olduğu için İbn-i Kayyım-i Cevziyye diye şöhret bulmuştur. 1292 (H. 691)’de Şam’da doğmuştur. 1350 (H. 751) de orada vefat etti. Kasiyun dağının eteğine defnedildi.
Küçüklükten itibaren ilim tahsiline bşlayan ibn-i Kayyım-ı Cevziyye 1312’den 1327’ye kadar İbn-i Teymiyye’den çeşitli ilimleri tahsil etti. Hanbeli Fıkhında yüksek dereceye ulaştı. Çok kitap yazdı. Felsefeciler, Yahudi ve Hıristiyanlarla çok mücadele etti. Edebi tarzını benimsediği hocasının her yönü ile sadık bir talebesi oldu. İbn-i Teymiyye’nin Ehli Sünnet’e uymayan sapık düşüncelerine kapıldı. Onun fetvalarını ve eserlerindeki sapık fikirlerini müdafaa etmeye başladı.
Başta el-Kasidet-ün Nuniyye’si olmak üzere yazdığı yazılarda Allahu Teala’nın başka varlıklara bazı yönlerden benzediğini ve cisim olduğunu yazdı. Hatta Bedâi-ul Fevaid aslı kitabının dördüncü cüz, 24. sayfasında: “Allahu Teala, arş ve kürsi semadadır.” Diyerek, Allahu Teala’ya mekan isnat etti ve aynı iddiasını El-Cevab-ül-Kafi adlı eserinde de tekrarladı. Hocası gibi: “Cennet nimetleri sonsuz ise de kafirlere Cehennem’de azap sonsuz değildir.” Dedi.
Kabir ziyaretinde bulunan Müslümanlara müşrik deyip, hocası İbn-i Teymiyye gibi türbelerin yıkılmasını istedi. Hatta Resulüllah Efendimize dil uzatarak, vefatından sonra bir meziyetinin kalmayıp, diğer insanlardan bir farkının bulunmadığı hezeyanını kustu. Bu konuda bildirilen hadis-i şerif ve haberleri tevil ederek Ehl-i Sünnete uymayan bir çok fikirleri ileri sürdü. Bunun için Ehli Sünnet alimleri tarafından şiddetle tenkid edildi. (1)
Hanbelî fıkhına göre yetişmişse de, 15 sene kadar İbni Teymiyye’den çeşitli ilimleri tahsil etti. Çok kitap yazdı. Felsefeciler, Hıristiyan ve Yahudilerle mücadele etti. Edebî tarzını benimsediği hocasının, her yönüyle, sadık bir talebesi oldu. İbni Teymiyye’nin Ehl-i sünnete uymayan bozuk düşüncelerine kapıldı. Onun fetvalarını ve eserlerindeki sapık fikirleri savunmaya başladı. Kendi düşüncelerini beğenip, aklın eremediği bilgileri ve tasavvuf büyüklerinin keşfettikleri sırları, akılla çözmeye kalktı ve Ehl-i sünnetten ayrıldı.
Başta El-Kasidet-ün-Nuniyye kitabı olmak üzere, yazdığı yazılarda Allahü teâlânın başka varlıklara bazı yönlerden benzediğini ve cisim olduğunu yazdı. Hatta Bedai-ul-Fevaid ve El-Cevab-ül-Kafikitaplarında, Allahü teâlâya mekân isnat etti. İbni Teymiyye de, Kitab-ül Arş kitabında, hâşâ, İstiva kelimesini yanlış yorumlayarak, (Allah Arş’ın üzerinde oturur) demiştir.
Hâlbuki Ehl-i sünnet âlimlerinden İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Allahü teâlâ, zamanlı, mekânlı, cihetli değildir. Bir yerde, bir tarafta değildir. Zamanları, yerleri, yönleri O yaratmıştır. Cahiller, Onu Arş’ın üstünde veya yukarıda gökte sanır. Arşı da, yukarısını da, aşağısını da O yaratmıştır. Sonradan yaratılan bir şey, kadim [ezeli] olana yer olamaz. (2/67)
İbni Kayyım, hocası İbni Teymiyye gibi, (Kâfirlere Cehennemde azap sonsuz değildir) demiştir. Kabir ziyaretinde bulunan Müslümanlara da müşrik deyip, İbni Teymiyye gibi, türbelerin yıkılmasını istedi. Hatta Resûlullah efendimize dil uzatarak, vefatından sonra, bir meziyetinin kalmayıp, diğer insanlardan bir farkının bulunmadığını iddia etti. Bu konuda bildirilen hâdis-i şerif ve haberleri, âlimlerin sözlerini tevil ederek, Ehl-i sünnete uymayan birçok fikirler ileri sürdü. Bunun için, Ehl-i Sünnet âlimleri tarafından şiddetle tenkit edildi. Hocası İbni Teymiyye ile birlikte Şam kalesine hapsedildi. Hocasının ölümünden sonra hapisten çıkarıldı. (2)
Ehli sünnete aykırı görüşleri nedeni ile ibn-i kayyımın kitaplarını okumanız tavsiye etmiyoruz. Kitaplarını neşreden yayınevlerinden de uzak durmanızı tavsiye ediyoruz…
