Toprağın 5 ile 20 cm. derinliğinde ağaç köklerine bağlı yetişen, kokusuyla özel eğitimli köpekler tarafından bulunabilen trüf, Akdeniz iklim kuşağının belli bölgelerinde bulunuyor. Dünyada yüzde 45’ni Fransa, yüzde 35’ini İspanya, yüzde 20’sini İtalya sağlıyor. Talep her geçen yıl artmasına rağmen üretiminin azalması fiyatını yükseltiyor. Getirisi oldukça çok olan bu mantarı devlet, Denizli’de seçtiği pilot bölgede, köylüleri teşvik için hazırladığı bir projeyle üretip yaygınlaştırma kararı aldı. Orman Genel Müdürlüğü ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MÜ)’nin çalışması, Cankurtaran mevkisindeki bir ormanlık alanda 2016 yılına kadar devam edecek.
Türkiye’nin ilk yapay trüf mantar ormanının dikimi için tören düzenlendi. Törene Denizli Valisi Abdülkadir Demir, Orman Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Çiftçi, Denizli Orman Bölge Müdürü Mümtaz Kanat, MÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Türkoğlu, diğer protokol üyeleri ve köylüler katıldı. Törende yapılan konuşmalarda, trüf mantarının önemi anlatıldı. Doç. Dr. Türkoğlu, Akdeniz ikliminin olduğu yerlerde yetiştiğini, Türkiye’de Denizli, Antalya, Muğla ve Osmaniye bölgesinde doğal yayılış gösterdiğini söyledi. Türkoğlu, “Ülkemizde bilinmediğindendolayı genellikle domuzlar yiyor. Yapmış olduğumuz çalışmalarla bu doğal alanları proje kapsamında kontrol altına alıp güçlendirmeyi planlıyoruz. Proje bittiği zaman beş yıl sonra sadece Denizli’de yılda 700 bin euro kazancı olacak.” dedi.
Trüf ormanının oluşturulacağı 7 hektarlık alana 2 bin aşılı meşe fidanı dikileceğini, beş yıl sonra hektarda 50 kg. trüf beklediklerini ifade eden Türkoğlu, “Aslında 200 kg. civarında olacağını tahmin ediyoruz ama 50 kg. düşünürsek, 7 hektardan 350 kg. alınır. Bunun yanında 117 hektarlık bir alanı koruma altına alıyoruz.” diye konuştu. Vali Demir ise Denizli ormanlarında trüf mantarının doğal olarak bulunduğunu bilimadamlarının tespit ettiğini aktardı. Demir, “Beş yıl içerisinde burada yaklaşık 20 milyon liralık gelir oluşturacak kapasite görülmekte. Çok önemli bir piyasası ve ihracat imkanı var. Denizli’nin 11 bin kilometre yüzölçümüne sahip olduğu ve bunun da yüzde 47’sinin ormanlarla kaplı olduğu düşünüldüğünde,gelecekte çok önemli bir gelir olabileceği görülüyor.” dedi.
Orman Genel Müdür Yardımcısı Çiftçi ise, “kralların yiyeceği” olarak adlandırılan trüf mantarı Avrupa’da Fransa ve İspanya’da yoğun olarak yetiştirilirkenTürkiye’de doğal yetişeceği ortamların bulunduğunu anlattı. Çiftçi, “Biz burada bunun ilk adımını attık. Bu konuda en büyük pay, orman içindeki köylülerin olacak. Bunların çok fazla gelir getirdiği görülünce ormanlara çok daha güzel duygularla bakılacak, daha koruyucu olacaklar.” ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından, köklerinde trüf mantarlarının yetişeceği 2 bin aşılı meşe fidanı, protokol üyeleri ve işçiler tarafından dikilmeye başladı. (1)
” Siyah elmas ” diye tabir edilen Trüf Mantarı
Trüf, dünyada ciddi bir tüketici kitlesi olan, başta Fransa olmak üzere bir çok Avrupa ülkesinde jet sosyetenin, pahalı restoranlarda mutlaka istediği pahalı bir mantar türüdür. Çeşitli yemeklerde özellikle sos malzemesi olarak kullanılır. Trüf soslu makarna en gözde örneklerdendir. Türkiye’de de yetişme ortamına sahip olan Trüf, pek bilinmeyen bir mantardır. Daha önceden sadece az sayıda yerel halk tarafından bilinen Trüf, son yıllarda bazı akademisyenlerce yapılan bilimsel çalışmalarla ününü duyarmaya başladı. Bir kısım basın yayın organında çıkan haberler Trüf mantarının tanıtılması konusunda işe yaramış gibi gözüküyor.
Peki Trüf nasıl bulunur?
Trüf, diğer mantar türleri gibi toprak yüzeyinde yetişmediği için bulması çok zordur. Profesyonel trüf köpekleri yardımıyla bulunabilen trüf, yaban hayatında bir başka hayvanın daha dikkatini çeker. Yaban domuzları, bilindiği gibi koku duyuları çok ileri derece gelişmiş hayvanlar olduğu için toprağın 5-20 cm. altında bulunan trüfün kokusunu alabilmektedirler. Bir zamanlar Avrupa’da Trüf avcıları yaban domuzlarını kullanarak trüf araması gerçekleştirirlerken, domuz bazı avcılara zarar vermesi üzerine bu uygulamadan vazgeçilmiş, bu uygulama yasaklanmıştır.
Trüf’ün dünya üzerindeki genel dağılımı
Truf, pek çok alt türü olan bir mantar türüdür. Dünya üzerinde çoğunlukla Avrupa kıtası olmak üzere geniş bir yetişme alanına sahiptir. 40° Kuzey ile 47° Güney enlemleri arasında, 100-1000 metre yükseltiler arasında, Akdeniz ve Ilıman Okyanusal iklimlerin etki sahalarında özellikle: İspanya, Fransa, İtalya, Bulgaristan, Portekiz ve Hırvatistan gibi ülkelerde, uygun ph seviyesine sahip kireçli, kumlu karakterli topraklarda, eğimli arazilerin güneş gören yamaçlarında yetişir.
Trüf uzmanı köpekler
Koku alma duyuları en az domuzlar kadar gelişmiş olan köpekler, trüf aramalarında görev almak üzere eğitilerek bu özel işte kullanılıyorlar. Trüf eğitimli köpekleri kullanarak trüf arayan bir kaç akademisyen var Türkiye’de. Bunlar’dan birisi de Doç. Dr. Aziz Türkoğlu. Kendisi, Muğla Üniversitesi’nde Öğretim Üyesi. Mantarlar ve özellikle de Trüf ve çeşitleri üzerine çalışmalar yapıyor. (2)
