Dr. Grandi’nin 1985 yılında yayınlanan ve zeytinyağının kolesterolü düşürdüğünü ispatlayan meşhur çalışmasından sonra, zeytinyağının faydalarına vurgu yapan ve mübarek bir ağaçtan elde edilen bu mübarek yağın esrarını her geçen gün daha fazla keşfetmeye çalışan pek çok çalışma yapılmıştır.
Bu ağaç nasıl mübarek olmasın ki? Çünkü Allah ü Teâlâ –müfessirler arasında farklı görüşler olmakla birlikte- bu ağaca veya ağacın bulunduğu yere şöyle buyurarak yemin etmiştir:
“1. İncir ve zeytin hakkı için!
2. Sina dağı, hakkı için!
3. Bu emin belde hakkı için ki:
4. Biz insanı en mükemmel sûrette yarattık.”
Bu ağaç nasıl mübarek olmasın ki! Allah ü Teâlâ Kur’ân-ı Kerîm’de kendi nurunu bu ağacın yağından çıkan nura benzetmiştir:
“Allah göklerin ve yerin nûrudur. O’nun nûrunun misali, tıpkı içinde lamba bulunan bir kandillik gibidir. Lamba bir sırça (cam) içinde, o sırça da sanki parlayan incimsi bir yıldız! Bu lamba, ne yalnız doğuya, ne de yalnız batıya mensup olmayan kutlu, pek bereketli bir zeytin ağacından tutuşturulur. Bu öyle bereketli bir ağaç ki, nerdeyse ateş değmeden de yağ ışık verir. Işığı pırıl pırıldır. Allah dilediği kimseyi nûruna iletir, gerçeği anlamaları için insanlara böyle temsiller getirir. Allah her şeyi bilir.”
Allah Resulü (sav) ise şöyle buyurmaktadır:
“Zeytinyağını katık yapın ve onu sürünün, zira o mübarek bir ağaçtandır.”
Ağaç mübarek…. zeytinyağı mübarek… fakat insanların çoğu bundan habersiz. Zeytinyağı göklerin insanlara armağanıdır. Eski insanlar onun bazı faydalarını biliyorlardı. Modern tıp ise, birkaç yıldır diğer bazı faydalarını anlamaya başlamıştır. Deri hastalıkları alanında en meşhur dergilerden biri olan Clinics in Dermatology dergisinin nisan 2009 sayısında şu başlığa sahip bir makalenin yayınlanması dikkat çekicidir:
“Temel bir besin bileşeni ve cilt koruyucu olarak sızma zeytinyağı”
Bu, 1400 küsur yıl önce Allah Resulü (sav)in hadisinde zikredilen husus değil mi?
Zeytinyağı yiyiniz:
Çok yakın bir zamanda zeytinyağının çağımızın hastalığı olan kalp-damar tıkanıklığından koruduğunu ve damar sertliğini geciktirdiğini öğrendik. Artık zeytinyağının kolesterolü arttırdığını söyleyen efsane ve pek çok insanın uykusunu kaçıran hayalet yok olup gitmiştir. Modern ilim göstermiştir ki zeytinyağı kolesterolün düşmanıdır ve insan vücudunda nerede bulunursa bulunsun onunla savaşmaktadır.
Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisi mayıs 2010 yılında Kurtuba’da zeytinyağı ile ilgili düzenlenen ve kalp, kanser ve daha başka hastalıklarda dünyaca ünlü elli bilim adamının katıldığı ikinci uluslar arası konferansa ait raporun özetini yayınladı.Bu araştırmacılar raporlarında, zeytinyağının düzenli tüketilmesi halinde kalp-damar hastalıkları, obezite, metabolik sendrom, orta yaş şeker hastalığı ve yüksek tansiyon ihtimalini azalttığı sonucuna ulaşmışlardır.
Şubat 2010’da International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayınlanan uzunca bir makale son yıllarda yapılan bilimsel araştırmaları ele almış, özelliklede sızma zeytinyağında bulunan fenolik bileşiklerin rolü üzerinde durmuştur. Zira bu bileşikler kan yağları, oksidatif tahribattan koruma, enfeksiyon göstergeleri, trombositin görevleri üzerinde fizyolojik açıdan önemli rol oynamaktadır. Bunun da ötesinde mikroplara karşı antibiyotik etkisi ve kemikleri koruyucu tesiri bulunmaktadır.
Zeytinyağında zengin bir biçimde var olan bu gıda, kan yağı ve tansiyon yüksekliği gibi kalp-damar hastalıklarını hazırlayıcı faktörleri iyileştirmekte, damar içi fonksiyon düzensizliğini, oksidatif tahribatı ve kan pıhtılaşmasını azaltmaktadır.
Amerikalılar gerçekten Akdeniz havzasında yaşayan insanların yiyeceklerine gıpta ile bakmaktadırlar. Zira onlar koroner kalp hastalıklarının Kuzey Avrupa ve Amerika Birleşik Devletlerine nazaran İtalya, İspanya ve civar ülkelerde daha az vuku bulduğunu bilmektedirler. Araştırmacılar kalp hastalıklarının ve bazı kanser çeşitlerinin Akdeniz havzasında bulunan ülkelerde daha düşük seviyede vuku bulmasını, zeytinyağının bu ülkelerde yaşayan insanlar tarafından belli ölçüde tüketilmesine bağlamaktadırlar. Zira bu insanlar günlük olarak 25-50 gr. arasında zeytinyağı tüketmektedirler.
Zeytinyağı ve kalp hastalıklarından korunma:
Aralık 2009’da yayınlanan Journal of Cardiovascular Pharmacology dergisi zeytinyağının kalbe olan faydalarını ve Akdeniz havzasında yaşayan insanların düzenli olarak zeytinyağı tüketmelerinin, Avrupa’nın Akdenize nazır güney ülkelerinde kalp-damar hastalıklarına sebebiyet veren etkenlerin yüksek bir orana sahip olmasına rağmen bu ülkelerde kalp-damar hastalıklarından ölenlerin oranında nasıl bir düşmeye yol açtığını içeren bir makale yayınladı.
Ocak 2011’de Maturitas dergisinde yayınlanan bir çalışma zeytinyağı tüketimi ile kap-damar tıkanıklığı vakaları arasında tersine bir orantı olduğunu ortaya koymuştur.
29,689 kadını içeren EPICOR Study isimli araştırma, zeytinyağı ve yapraklı sebzeler tüketen kadınlarda kalp-damar hastalıklarının %44 oranında azaldığını göstermiştir.
Zeytinyağı sadece zararlı kolesterolü düşürmemekte aksine, modern araştırmalara göre, faydalı kolesterolü de yükseltmektedir.
Zeytinyağı ve Alzheimer hastalığı:
Zeytinyağının faydaları bu kadarı ile sınırlı değil, aksine araştırmalar zeytinyağının, hafızanın çöküntüye uğramasından ve Alzheimer hastalığından koruyabileceğine işaret etmektedir. 2010 yılında Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisinde yayınlanan bir makale, Hidroksi Terozul bileşeni açısından zengin olan zeytinyağı özünün beyindeki sinir hücrelerini, ileri yaşa bağlı olarak görülen tabii çöküntüye ve Alzheimer bunamasına karşı koruyabileceğini göstermiştir.
Zeytinyağı ve Kanser:
2009 yılında Nutrition and Cancer dergisinde yayınlanan bir makale, zeytinyağı tüketimi ile göğüs ve mide kanseri vakalarının düşmesi arasında sıkı bir ilişki olduğu vurgulamıştır. Aynı şekilde 2010 yılında Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisinde yayınlanan çalışmada zeytinyağının ergenlik döneminden önce tüketilmeye başlanması ve hayat boyu buna devam edilmesi durumunda kansere karşı koruyucu etkisinin daha fazla olduğuna işaret edilmiştir.
Zeytinyağı ve Menopoz:
Modern bir çalışma, günlük olarak zeytinyağı tüketiminin kadınlarda Menopoz döneminde DNA tahribatını azalttığını göstermiştir. Kadınlardan sekiz hafta boyunca günlük olarak 50 gr. zeytinyağı tüketmeleri istenmiştir.
Kemik Erimesi ve Zeytinyağı:
Şubat 2011’de Osteoporosis International dergisinde yayınlanan bir araştırma zeytinyağındaki Fenol bileşiklerinin kemik erimesini önlediğini göstermiştir. Ayrıca araştırmacılar, zeytinyağının Menopoz döneminde kemik erimesinin tedavisinde ümit verici bir rolünün olduğunu düşünmektedirler.
Zeytinyağını sürününüz:
Bütün insanlığa gönderilen Allah Resulü (sav) “Zeytinyağını yiyiniz… onu sürününüz….” buyurduğu hadisin ikinci yarısında zeytinyağını sürünmeyi tavsiye etmektedir.
Zeytinyağının deri üzerindeki faydalarını ortaya koyan bir çok yeni araştırma yapılmıştır. Nisan 2009’da Clinics in dermatology dergisi uzunca bir makale yayınlamış ve bu makalede zeytinyağının faydalarını ele almıştır. Zeytinyağı, yeni doğmuş bebeklerde deriyi yumuşatır.
2008’in nisan ayında Pediatric Dermatology isimli dergide yayınlanan çalışmada zeytinyağının, prematüre bebeklerde deriyi nemlendirici ve yumuşatıcı olarak kullanılmasının faydalarına temas edilmiştir. Prematüre bebeklerde deriyi nemlendirici ve yumuşatıcı olarak zeytinyağının kullanımı diğer yağlara göre daha fazladır.
Zeytinyağı, Melanom türü deri kanserinden korur.
Nisan 2011’de International Journal of Cancer dergisinde yayınlanan bir çalışma, yüzme sonrası lokal olarak zeytinyağı sürünmenin, güneşe maruz kalma durumunda, Melanom türü deri kanseri oluşumundan koruyabildiğini göstermiştir.
Yemek Pişirmede Zeytinyağı Kullanımı:
Çoğu insan yemek pişirmede kullanılacak en iyi yağın hangisi olduğu konusunda kendi kendine sorular sorar. İlmî araştırmalar, Allah Resulü (sav)’in tavsiye etmiş olduğu bu yağın mutlak surette en iyi yağ olduğunu ortaya koymuştur. Mart 2011’de Journal of Medicinal Food dergisinde yayınlanan yeni bir makalede, zeytinyağı ile pişirilmiş yemeğin, obez kadınlarda, yemeği yedikten sonra insülin tepkimesini iyileştirdiği ortaya konmuştur. 2009 yılında European Journal of Clinical Nutrition dergisinde yayınlanan diğer bir araştırmada ise yemek pişirmede ayçiçeği yağı kullananların obeziteye yakalanma risklerinin zeytinyağı kullananlara oranla iki kattan daha fazla olduğu ifade edilmiştir. Araştırmacılar bunun sebebini zeytinyağının yanma derecesinin diğer yağlardan daha fazla olmasına bağlamaktadırlar.
Zeytin Ağacının Yapraklarında Fayda var mıdır?
Allah u Teâlâ sadece yağını değil zeytin ağacının bütününü mübarek olarak nitelemiştir.
Modern ilim bu faydalardan bazılarını keşfetmiştir. 2010 yılında International Journal of Cancer dergisi, zeytin yapraklarının özünde, Melanom türü deri kanserine karşı bazı özel maddelerin olduğuna değinen bir makale yayınladı. Aynı şekilde 2011’de Food Chem Toxicol dergisinde yayınlanan makale yüksek tansiyon, şeker, kanser, damar sertliği hastalıklarından koruma ve bunları tedavi etme hususunda zeytin yapraklarına yüklenen rolü göstermiştir. Şüphesiz bu hususun daha fazla araştırılmaya ihtiyacı vardır.
Son tahlilde, bütün bunlar, son yıllarda zeytinyağı ile ilgili neşredilen araştırmalardan sadece buzdağının görünen kısmıdır. Ne mutlu bu mübarek ağacın faydalarından istifade edenlere!… Yüce kitabımız Kur’ân-ı Kerim’de ve Efendimizin sünnetinde zikredilenlere inananlara ne mutlu!
Ve biz ancak şunu söyleyebiliriz: Ey Allah’ın Resulü (sav)! “Zeytinyağını yiyiniz ve onu sürününüz. Çünkü o mübarek bir ağaçtandır” demekle ne doğru söylemişsin! Bu bereketlere nail olanlara ne mutlu!
Tercüme; Doç. Dr. Vecih UZUNOĞLU
KAYNAKLAR:
1. Viola P, Viola M. Virgin olive oil as a fundamental nutritional component and skin protector. Clin Dermatol. 2009 Mar-Apr;27(2):159-65
2. López-Miranda J, Pérez-Jiménez F, Ros E et al . Olive oil and health: summary of the II international conference on olive oil and health consensus report, Jaén and Córdoba (Spain) 2008. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2010 May;20(4):284-94.
3. Frankel EN. Nutritional and biological properties of extra virgin olive oil. J Agric Food Chem. 2011 Feb 9;59(3):785-92.
4. Berr C, Portet F, Carriere I et al. Olive oil and cognition: results from the three-city study. Dement Geriatr Cogn Disord. 2009;28(4):357-64.
5. Santiago-Mora R, Casado-Díaz A, De Castro MD, Quesada-Gómez JM , Oleuropein enhances osteoblastogenesis and inhibits adipogenesis: the effect on differentiation in stem cells derived from bone marrow. Osteoporos Int. 2011 Feb;22(2):675-84.
6. Ruiz-Canela M, Martínez-González MA, Olive oil in the primary prevention of cardiovascular disease. Maturitas. 2011 Jan 7.
7. Farnetti S, Malandrino N, Luciani D, Gasbarrini G, Capristo E., Food Fried in Extra-Virgin Olive Oil Improves Postprandial Insulin Response in Obese, Insulin-Resistant Women. J Med Food. 2010 Dec 13.
8. Kiechl-Kohlendorfer U, Berger C, Inzinger R, The effect of daily treatment with an olive oil/lanolin emollient on skin integrity in preterm infants: a randomized controlled trial. Pediatr Dermatol. 2008 Mar-Apr;25(2):174-8.
9. Bendinelli B, Masala G, Saieva C et al, Fruit, vegetables, and olive oil and risk of coronary heart disease in Italian women: the EPICOR Study. Am J Clin Nutr. 2011 Feb;93(2):275-83.
10. Granados-Principal S, Quiles JL, Ramirez-Tortosa CL, Sanchez-Rovira P, Ramirez-Tortosa MC. Hydroxytyrosol: from laboratory investigations to future clinical trials. Nutr Rev. 2010 Apr;68(4):191-206.
11.Frankel EN. Nutritional and biological properties of extra virgin olive oil. J Agric Food Chem. 2011 Feb 9;59(3):785-92.
12. Cicerale S, Lucas L, Keast R. Biological activities of phenolic compounds present in virgin olive oil. Int J Mol Sci. 2010 Feb 2;11(2):458-79.
13. F Soriguer MC Almaraz, MS Ruiz-de-Adana et al, Incidence of obesity is lower in persons who consume olive oil. Eur J Clin Nutr. 2009 Nov;63(11):1371-4.
13. Omagari K, Kato S, Tsuneyama K, et al, Olive leaf extract prevents spontaneous occurrence of non-alcoholic steatohepatitis in SHR/NDmcr-cp rats. Pathology. 2010 Jan;42(1):66-72.
14. Farnetti S, Malandrino N, Luciani D, Gasbarrini G, Capristo E. Food fried in extra-virgin olive oil improves postprandial insulin response in obese, insulin-resistant women. J Med Food. 2011 Mar;14(3):316-21.
15. Mijatovic SA, Timotijevic GS, Miljkovic DM et al . Multiple antimelanoma potential of dry olive leaf extract. Int J Cancer. 2010 Jun 21.
16. Poudyal H, Campbell F, Brown L. Olive leaf extract attenuates
cardiac, hepatic, and metabolic changes in high carbohydrate-, high fat-fed rats. J Nutr. 2010 May;140(5):946-53.
17. Covas MI, Konstantinidou V, Fitó M. Olive oil and cardiovascular health. J Cardiovasc Pharmacol. 2009 Dec;54(6):477-82.
Tirmizi, Sahih, Et’ime 43, (H. No: 1851)
Tîn Suresi, 1-4
Nûr Suresi, 35
Hadis Kaynağı: İbn Mâce, Sünen, Et’ime 34 (H. No: 3319)
